Tiêu chảy là một trong những triệu chứng khá phổ biến ở trẻ nhỏ mắc COVID-19 song không phải cha mẹ nào cũng biết xử trí đúng cách.
TS.BS Nguyễn Thành Nam – Giám đốc Trung tâm Nhi khoa, Bệnh viện Bạch Mai đã có những khuyến cáo hữu ích.
1. Dấu hiệu xác định trẻ mắc COVID-19 bị tiêu chảy
– T.rẻ e.m mắc COVID-19 hiện nay khá nhiều, triệu chứng có những tương đồng với các biểu hiện ở người lớn. Theo thống kê của Bộ Y tế, triệu chứng thường gặp: sốt (63%), ho (34%), buồn nôn/nôn (20%), tiêu chảy (20%), khó thở (18%)… Như vậy tỷ lệ trẻ có biểu hiện nôn, tiêu chảy khá nhiều trong những trẻ mắc COVID-19. Tỷ lệ này cũng khá giống với tổng kết ở một số nước trên thế giới.
– Tiêu chảy được xác định khi trẻ đi ngoài phân lỏng bất thường trên 3 lần/ngày. Như vậy kèm theo các vấn đề xử trí các triệu chứng như sốt, ho, chảy mũi… thì chống mất nước trong giai đoạn theo dõi và xử trí nhiễm COVID-19 ở t.rẻ e.m đóng vai trò rất quan trọng.
– Mất nước ở t.rẻ e.m ảnh hưởng rất lớn đến sức khỏe của trẻ, nếu không xử trí bù nước hợp lý, theo dõi sát có thể nguy hiểm tính mạng.
Đặc biệt ở những trẻ thừa cân, béo phì dấu hiệu mất nước nhiều khi khó phát hiện, không theo dõi, đ.ánh giá kịp thời ảnh hưởng nhiều đến khả năng cấp cứu, điều trị khi trẻ mất nước rõ rệt.
– Các biểu hiện mất nước có thể gặp khi chăm sóc, theo dõi trẻ nhiễm COVID-19 có nôn, tiêu chảy:
Đái ít, nước tiểu sẫm màu hơn bình thường.Mắt trũngKhóc không có nước mắtKích thích, vật vã hoặc li bìKhát, đòi uống nước, uống háo hức khi cho trẻ uống. Có những trẻ khóc, với tay theo cốc/thìa nước khi người nhà đưa cốc/thìa nước ra xa khỏi cháu khi đang cho cháu uống. Trẻ không uống được là mất nước rất nặngNhững trẻ thóp chưa liền có thể thấy thóp trũng xuốngNếu có máy theo dõi nhịp tim, SpO2 thấy nhịp tim tăng cao
Khi trẻ có các dấu hiệu mất nước nên cho trẻ đi khám tại cơ sở y tế hoặc tham vấn các nhân viên y tế theo các số điện thoại của các đơn vị nhi khoa.
Mất nước ở t.rẻ e.m ảnh hưởng rất lớn đến sức khỏe của trẻ, nếu không xử trí bù nước hợp lý, theo dõi sát có thể nguy hiểm tính mạng. Ảnh minh họa.
2. Chăm sóc trẻ F0 khi bị tiêu chảy đúng cách
2.1 Bù nước bằng oresol
Hiện nay, dung dịch (thuốc) bù nước chính là oresol. Trên thị trường có rất nhiều loại khác nhau. Cha mẹ chú ý khi mua thuốc oresol phải đọc/hỏi kỹ hướng dẫn pha:
Luôn pha hết 1 gói vào đủ lượng nước theo khuyến cáo của nhà sản xuất, không chia nhỏ gói thuốc để pha từng ít một.Dung dịch đã pha sử dụng trong ngày, không sử dụng khi đã để qua đêm.
Dung dịch oresol đã pha sử dụng bù nước cho trẻ sau mỗi lần nôn hoặc đi ngoài lỏng. Chú ý uống đổ thìa nhỏ ít một, tránh tu bằng bình. Lượng dung dịch bù mỗi lần tùy theo lứa t.uổi trẻ, sau khi uống hết lượng theo khuyến cáo mà trẻ vẫn đòi uống tiếp nên cho trẻ tiếp tục uống. Nếu trẻ nôn, nên cho trẻ uống ít một sau đó dừng 5 phút rồi tiếp tục cho uống với tốc độ chậm hơn.
Ví dụ:
Trẻ Trẻ> 2 t.uổi : 100-200ml sau mỗi lần nôn, đi ngoài lỏng;Trẻ> 5 t.uổi có thể uống từng ngụm nhỏ.
2.2 Bổ sung kẽm
– Trẻ bị tiêu chảy có thể bổ sung kẽm theo khuyến cáo với liều:
Trẻ dưới 6 tháng: 10mg kẽm nguyên tố/ngày x 10-14 ngày.Trẻ trên 6 tháng: 20mg kẽm nguyên tố/ngày x 10-14 ngày
– Có thể bổ sung các chế phẩm men vi sinh: 1-2 gói/ngày tùy theo lứa t.uổi (có thể tham khảo thêm tư vấn từ nhân viên y tế).
2.3 Nên ăn gì, kiêng gì?
– Với trẻ bị tiêu chảy, cha mẹ vẫn tiếp tục cho con ăn như bình thường. Nếu trẻ ăn kém nên chia nhỏ bữa nhiều hơn so với bình thường, tổng lượng ăn không thay đổi nhiều so với hàng ngày.
– Sử dụng thêm sữa chua hàng ngày
– Một số dung dịch không thích hợp:
Nước uống có đườngNước có gas, nước trái cây công nghiệpDung dịch có chất kích thích: cafe, trà…
– Một số thức ăn nên tránh:
Tránh những loại rau sợi thô, củ quả, hạt ngũ cốc nhiều chất xơNước cháo loãng chỉ có tác dụng bù nước, làm trẻ nhanh no, ít chất dinh dưỡngThức ăn chứa nhiều đường có thể làm nặng thêm tình trạng ỉa lỏng
2.4 Có nên dùng kháng sinh?
Nhiều cha mẹ nóng ruột muốn con nhanh khỏi tiêu chảy nên tìm đến kháng sinh vì nghĩ rằng kháng sinh có tác dụng, tuy nhiên điều này là sai lầm.
Không nên sử dụng kháng sinh khi trẻ F0 bị tiêu chảy. Khi thấy trẻ có các dấu hiệu bất thường như: đi ngoài phân nhầy hồng, phân có m.áu, đau bụng, mót rặn kèm sốt cao cần đưa trẻ đi khám tại cơ sở y tế để có kê đơn hợp lý.
TS. Nguyễn Thành Nam – Giám đốc Trung tâm Nhi khoa, BV Bạch Mai
2.5 Theo dõi dấu hiệu bất thường ở trẻ
Trẻ đi ngoài lỏng nhiều lần, liên tụcNôn nhiềuKhát nhiềuĂn, bú hoặc bú kémKích thích, vật vã hoặc li bì.Co giật, hôn mêỈa phân m.áu
Khi trẻ có những dấu hiệu này, tiếp tục cho trẻ uống bù nước, uống hạ sốt khi sốt cao và đưa trẻ đi khám tại cơ sở y tế ngay.
Theo Bộ Y tế, phần lớn trẻ mắc COVID-19 không triệu chứng hoặc nhẹ (55%), trung bình (40%), nặng (4%), nguy kịch (0,5%). Trẻ nhũ nhi
Bộ Y tế đưa ra các dấu hiệu chuyển nặng, cần báo cấp cứu 115 hoặc đội phản ứng nhanh tại xã phường để được cấp cứu tại nhà hoặc đưa trẻ đến bệnh viện ngay: thở nhanh; khó thở, cánh mũi phập phồng; rút lõm lồng ngực; li bì, lờ đờ, bỏ bú/ăn uống; tím tái đầu môi, đầu chi; SpO2
Ngoài ra, khi con có 1 trong 8 triệu chứng bất thường sau, phụ huynh cần báo ngay cho nhân viên y tế để đươc hướng dẫn: sốt> 38 độ C; đau rát họng, ho; tiêu chảy; tức ngực; mệt, không chịu chơi; cảm giác khó thở; SpO2
TS.BS Nguyễn Thành Nam
Giám đốc Trung tâm Nhi khoa, Bệnh viện Bạch Mai
90% bệnh nhân ung thư đường ruột sẽ có những triệu chứng này khi đi vệ sinh
Tuy ung thư đường ruột là một căn bệnh cực kỳ nguy hiểm nhưng nếu phát hiện sớm từ giai đoạn đầu, việc điều trị sẽ hiệu quả hơn rất nhiều.
Ung thư đường ruột là một trong những loại ung thư phổ biến nhất tại Châu Âu, phần lớn xuất hiện ở độ t.uổi 60. Căn bệnh này có một vài triệu chứng đặc trưng nhưng hầu hết không phải là những dấu hiệu cảnh báo quá rõ ràng nên người bệnh thường chủ quan bỏ qua. Ung thư đường ruột thường được nhận biết thông qua những biểu hiện ở ruột kết và trực tràng nhưng rất khó phát hiện trong giai đoạn đầu.
Khi bị ung thư đường ruột, khoảng 90% bệnh nhân sẽ có những sự thay đổi nhất định trong thói quen đi vệ sinh, điển hình như việc thường xuyên đau bụng; đầy hơi; són tiểu; táo bón và tiêu chảy xen kẽ; phân đổi màu, không định hình thậm chí là có m.áu trong phân. Đồng thời, người bệnh sẽ luôn trong trạng thái cảm thấy người mệt mỏi, khó thở, chán ăn, sụt cân nhanh chóng, nôn mửa và thiếu sức sống.
Để lý giải về nguyên nhân dẫn đến những triệu chứng này, các chuyên gia cho biết, một số bệnh nhân ung thư đường ruột giai đoạn đầu sẽ bị tiêu chảy kéo dài, sau đó có thể xuất hiện táo bón, đôi khi xen kẽ nhau là vì sự phát triển của tế bào ung thư có thể ảnh hưởng đến hoạt động sinh lý bình thường của trực tràng, và làm niêm mạc ruột bị kích thích bởi tế bào ung thư dẫn đến tăng nhu động đường tiêu hóa và gây tiêu chảy. Bên cạnh đó, trong quá trình đại tiện, khối u trong ruột dễ bị ma sát khiến đi ngoài ra m.áu đỏ thẫm hoặc phân chuyển màu đen.
Tuy ung thư đường ruột là một căn bệnh cực kỳ nguy hiểm nhưng nếu phát hiện sớm từ giai đoạn đầu thì có thể dùng phương pháp phẫu thuật, xạ trị và hóa trị triệt để nhằm ức chế sự tăng sinh của tế bào ung thư, giúp tăng tỷ lệ sống thêm 5 năm và kéo dài thời gian sống.
Làm thế nào để ngăn ngừa ung thư đường ruột?
Hạn chế đồ ăn cay
Thức ăn cay có khả năng kích thích ruột một cách trực tiếp, “tiếp tay” đẩy nhanh sự phát triển của vi khuẩn có hại trong ruột gây ảnh hưởng nặng nề đến bộ phận này. Vì vậy, để phòng chống ung thư đường ruột phải thường xuyên ăn nhiều rau xanh, trái cây và ngũ cốc nguyên hạt, những thực phẩm có chứa chất xơ thô cao khác để thúc đẩy nhu động ruột và giảm gánh nặng cho đường ruột.
Hạn chế đồ ăn nhanh và các loại thịt đỏ
Tránh ăn quá nhiều thức ăn giàu chất béo và đạm động vật, vì nó có thể kích thích việc bài tiết mật, làm tăng lượng dịch mật trong đường mật, đồng thời cũng làm tăng axit mật và cholesterol trong phân. Trực khuẩn kỵ khí phát triển trong ruột già tác dụng trực tiếp lên cholesterol và axit mật dễ sinh ra nhiều chất gây ung thư.
Tránh bị táo bón
Để tránh bị táo bón thì việc uống nhiều nước và ăn nhiều thực phẩm có chất xơ là phương pháp tối ưu nhất để duy trì tình trạng tiêu hóa tốt. Đồng thời còn làm giảm hiện tượng phân ứ đọng lâu trong ruột già, góp phần phục hồi và thúc đẩy năng suất làm việc của bộ phận này, giúp hạn chế hấp thu các chất gây ung thư qua đường tiêu hóa.
Điều trị sớm polyp ruột
Điều trị tích cực các bệnh viêm loét đại tràng và các polyp đường ruột, đặc biệt là các polyp tuyến (tổn thương t.iền ung thư của ung thư đại trực tràng) là một trong những biện pháp phòng ngừa ung thư đường ruột hiệu quả nhất. Bên cạnh đó, cần kịp thời cắt bỏ và kiểm tra sức khỏe định kỳ thường xuyên để tránh nguy cơ bị ung thư đường ruột. Ngoài ra, bệnh viêm ruột mãn tính và nhiều loại polyp khác nhau nên được điều trị càng sớm càng tốt, cũng như bệnh kiết lỵ mãn tính và bệnh sán máng.
