“B.é t.rai, 3,1kg nha mẹ”. Tiếng khóc thét khiến không gian phòng mổ đóng băng trong vài giây. Ánh mắt cả ê-kíp đều dồn về em bé đang vặn mình. “Khóc khỏe thế là yên tâm rồi”, bác sĩ Hồ Viết Thắng tự nhủ.
Cậu bé nặng 3,1kg dứt khóc và nằm ngoan ngoãn khi được đặt lên ngực mẹ. Dù chỉ được gần gũi con vài phút, nhưng chị K.L (35 t.uổi, TP.HCM) cũng thở phào nhẹ nhõm. Đây là lần sinh mổ thứ 4 của chị, nguy cơ tai biến khá cao. Chị lại đang mắc Covid-19.
Ngắm nhìn thật chăm chú con trai, chị L. yên tâm trao bé cho các cô hộ sinh chăm sóc. Phải nhiều ngày nữa, khi sức khỏe ổn định, âm tính với SARS-CoV-2, chị mới được trở về nhà và gặp lại con. Đó là quy định với những người mẹ mắc Covid-19.
Chị L. ôm con trai vừa chào đời trước khi trao cho các cô hộ sinh.
“Mình rất xót cho các bé”, hộ sinh Phan Thị Thanh Cúc chia sẻ. “Đáng lý khi vừa chào đời, các bé sẽ được bú những giọt sữa non đầu tiên, được mẹ ôm ấp trong lòng mỗi ngày. Nhưng để an toàn tránh lây nhiễm, các con được chuyển sang Khoa Sơ sinh. Nếu ổn định, bệnh viện sẽ báo cho người nhà đón con về trước. Mẹ sẽ xuất viện về sau. Thương lắm, các con rất thiệt thòi”.
Tại khu K1 (Khu điều trị Covid-19), Bệnh viện Hùng Vương, có khoảng 1.000 trẻ đã chào đời trong đại dịch. Giai đoạn khốc liệt nhất đã qua đi, TP.HCM giảm sâu số ca mắc Covid-19 và t.ử v.ong. Cả TP chỉ còn 33 thai phụ mắc Covid-19 tính đến ngày 9/1.
Tại tầng điều trị cho bệnh nhân Covid-19 nặng của Bệnh viện Hùng Vương, hiện chỉ còn 2 thai phụ chuyển từ Tây Ninh và Bình Phước lên. Thai nhi phát triển ổn định và khỏe mạnh.
“Bệnh nhân này phải thở oxy dòng cao, điều trị kháng viêm, kháng đông, kháng virus theo phác đồ và đáp ứng tốt. Đến chiều nay, có thể chuyển đi tầng nhẹ hơn để theo dõi”, bác sĩ Hồ Viết Thắng, Trưởng khu K1 chia sẻ về bệnh nhân người Tây Ninh. Thời gian này, ông không còn phải đối mặt với đòn cân não khi các sản phụ đột ngột suy hô hấp như giai đoạn dịch bùng phát, nhưng áp lực vẫn còn đó.
Bác sĩ Hồ Viết Thắng, Trưởng khu K1 trò chuyện cùng sản phụ mắc Covid-19.
Tháng 12 vừa qua, khu K1 tiếp nhận một bệnh nhân là bác sĩ mắc Covid-19. Tình trạng bệnh rất nặng, thai 34 tuần, phải thở HFNC. Nữ bác sĩ này không chịu nói chuyện với ai, phát sinh suy nghĩ tiêu cực, luôn nghĩ rằng em bé sẽ c.hết, mẹ sẽ c.hết. “Có lẽ đó là cảm giác bất lực vì cô ấy là nhân viên y tế mà mắc bệnh nặng”, bác sĩ Thắng chia sẻ.”Không chỉ là bệnh lý, chúng tôi còn rất lo lắng cho tâm lý, tinh thần của bệnh nhân. Người bình thường mắc Covid-19 đã căng thẳng, huống chi khi mang trong mình một đ.ứa t.rẻ”.
“Chúng tôi động viên, chia sẻ, nói chuyện mỗi ngày nhưng bệnh nhân bắt đầu có những hành vi bất ổn. Mỗi khi cô ấy đi dọc hành lang (ban công trên tầng 1) là mọi người căng thẳng, sợ sẽ làm chuyện dại dột nên phải theo sát. Sau đó, các bác sĩ Bệnh viện Tâm thần sang hội chẩn, can thiệp tâm lý, thuốc thang.
Cũng thật may là bệnh tình tiến triển tốt, tâm lý ổn định, bệnh nhân xuất viện sau đó 2 tuần. Mới hôm qua, cô ấy nhắn tin báo sắp đến ngày sinh rồi”, bác sĩ Thắng tươi cười kể.
Đó không phải trường hợp cá biệt. Các thai phụ mắc Covid-19 đối diện với khủng hoảng tâm lý, sự lo lắng và nỗi cô đơn vì không có người thân bên cạnh suốt quá trình điều trị. Nhân viên y tế khi đó vừa là bạn, vừa là gia đình, để san sẻ cảm giác chông chênh ấy.
Hộ sinh Đồng Tuyết Hằng cho hay, cứ 6 tuần làm việc tại khu K1, chị được về nhà nghỉ ngơi 1 tuần, luân phiên làm việc. Giai đoạn đỉnh dịch, chị và đồng nghiệp có những đêm thức trắng vì bệnh nhân đông và nặng. Vất vả, mỏi mệt và có lúc sợ hãi vì dịch quá khốc liệt, nhưng chị Hằng không tránh khỏi xót xa khi chứng kiến cuộc vật lộn của những người mẹ mắc Covid-19.
“Sản phụ Covid tội lắm, không người nhà, không người thân. Nhiều cô buồn bã bỏ ăn bỏ uống, không có sức. Mình cũng ráng ở bên, động viên. Trước đây, các bạn tình nguyện viên phụ chăm sóc từ chuyện ăn uống, tắm rửa, gội đầu… chia sẻ với các cô ấy cho bớt tủi thân”.
Một sản phụ Covid-19 chuẩn bị được mổ lấy thai.
Theo bác sĩ Thắng, mỗi cuộc chuyển dạ đều rất nặng nề với người phụ nữ. Riêng thai phụ mắc Covid-19, phổi hoạt động kém, ca sinh phải gắng sức hơn bình thường rất nhiều. Nếu nhân viên y tế giảm đau tốt sẽ giúp người mẹ giảm được nhu cầu oxy và giảm stress.
Thực tế, sinh thường qua ngả â.m đ.ạo sẽ tốt hơn khi phục hồi. Nhưng tùy trường hợp, bác sĩ sẽ chuyển sinh mổ để bảo vệ cả bệnh nhân và thai nhi. Có giai đoạn, xuất hiện nhiều thai phụ chưa tiêm vắc xin Covid-19 khiến bệnh chuyển nặng rất nhanh. May mắn là tình hình này đã được khắc phục.
“Đón một em bé của người mẹ mắc Covid-19, nhất là ca nặng, vui gấp trăm lần niềm vui của ca bình thường. Tiếng khóc của con truyền năng lượng rất lớn cho chúng tôi. Đêm trực có dài dằng dặc đến đâu, nghe tiếng khóc đó là chúng tôi quên đói quên mệt.
Đặc biệt, nếu người mẹ bệnh nặng mà đủ sức sinh thường, thì hạnh phúc đó là vô cùng. Nghề sản là vậy, nghe tiếng khóc của các con là vui lắm”, bác sĩ Thắng cười lớn và bước vào phòng mổ.
Một sản phụ mắc Covid-19 đang chờ ê-kip đón thai nhi chào đời.
Một b.é t.rai chào đời khi mẹ mắc Covid-19 tại Bệnh viện Hùng Vương.
Trẻ tiêm vaccine có mắc Covid-19 nữa không?
Giống như người lớn, trẻ đã tiêm vaccine phòng Covid-19 vẫn có thể mắc bệnh. Song việc tiêm giúp giảm nguy cơ tiến triển nặng, nguy cơ t.ử v.ong, có thể giúp ngăn chặn các biến thể khác xuất hiện.
PGS.TS Dương Thị Hồng, Phó Viện trưởng Viện Vệ sinh dịch tễ Trung ương cho biết trong lịch sử tiêm chủng, không một vaccine nào đạt hiệu quả bảo vệ 100%. Điều này cũng đúng với vaccine phòng Covid-19. Đến nay, Việt Nam đã tiêm được hơn 81 triệu liều. Hiệu quả mà vaccine Covid-19 mang lại là giảm tình trạng tiến triển bệnh nặng và nguy cơ t.ử v.ong đối với những người không được tiêm vaccine so với những người được tiêm vaccine.
“Một người đã tiêm đủ 2 mũi vaccine vẫn có nguy cơ nhiễm virus SARS-CoV-2 tuy nhiên chúng tôi có hai khái nhiệm là nhiễm Covid-19 và mắc bệnh trầm trọng. Tiêm rồi vẫn có nguy cơ nhiễm nhưng tiến triển nặng giảm đi rất nhiều, nguy cơ t.ử v.ong giảm đi rõ rệt. Với tất cả vaccine phòng Covid-19 cho đến hiện nay Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), các nhà sản xuất và các quốc gia đều đưa ra nhận định này đó một cách thuyết phục”, TS Hồng phân tích.
Nhấn để phóng to ảnh
TPHCM là địa phương đầu tiên trên cả nước tiến hành tiêm vaccine phòng Covid-19 cho trẻ 12-17 t.uổi (Ảnh: Hải Long)
Theo chuyên gia, với t.rẻ e.m, điều này cũng không ngoại lệ. Có thể trẻ tiêm nhưng vẫn có nguy cơ lây nhiễm Covid-19. Khi chúng ta đã đạt được miễn dịch cộng đồng ở mức trên 70% dân số được tiêm vaccine (Việt Nam đặt mục tiêu 90-95%) thì cộng đồng được bảo vệ. Vì thế, việc trẻ nào đó mắc bệnh thì cộng đồng vẫn được bảo vệ.
“Tới đây khi triển khai tiêm vaccine đầy đủ các mũi, cộng với việc sẽ có các mũi tiêm nhắc nếu cần thiết theo khuyến cáo của WHO và các quốc gia thì chúng ta mong muốn không chỉ tiếp tục duy trì cho trẻ được đi học mà việc giãn cách xã hội được giảm thiểu đến mức thấp nhất như Bộ Y tế hướng dẫn”, TS Hồng nói.
“Hiện nay, nếu dịch xảy ra ở những tỉnh, thành phố có độ bao phủ vaccine cao thì việc khoanh vùng sẽ rất nhỏ, từng hộ gia đình, cụm làng xóm, không giãn cách rộng như thời gian trước đây. Lý do vì đã có vaccine, chúng ta đảm bảo được miễn dịch cộng đồng”, TS Hồng cho biết thêm.
Theo CDC Hoa Kỳ, tiêm vaccine Covid-19 có thể giúp bảo vệ trẻ không mắc bệnh. Thông tin ban đầu cho thấy vaccine có thể giúp ngăn mọi người lây lan bệnh cho người khác. Chúng cũng có thể giúp con bạn không bị ốm nặng ngay cả khi chúng mắc bệnh.
Nhấn để phóng to ảnh
Tiêm vaccine phòng Covid-19 cho trẻ tại TPHCM (Ảnh: Quang Minh).
Theo Trung tâm y tế John Hopkins (Hoa Kỳ), vaccine có thể giúp ngăn ngừa t.rẻ e.m mắc Covid-19. Đôi khi trẻ mắc Covid-19 nhẹ hơn ở người lớn, nhưng một số trẻ mắc bệnh có thể bị viêm phổi nặng, ốm nặng và cần nhập viện. Điều này đặc biệt quan trọng cần ghi nhớ đối với biến thể Delta, biến thể này dễ lây lan hơn các biến thể coronavirus khác.
Bên cạnh đó, các loại vaccine hiện tại vẫn có hiệu quả trong việc ngăn ngừa bệnh nặng do biến thể Delta của virus gây ra. T.rẻ e.m cũng có thể có các biến chứng như hội chứng viêm đa hệ thống và cần phải chăm sóc đặc biệt hoặc các triệu chứng kéo dài ảnh hưởng đến sức khỏe và tinh thần của trẻ. Virus có thể gây t.ử v.ong ở t.rẻ e.m, mặc dù trường hợp này hiếm hơn so với người lớn.
Vaccine giúp ngăn ngừa hoặc giảm sự lây lan của Covid-19. Giống như người lớn, t.rẻ e.m cũng có thể truyền virus cho người khác nếu chúng bị nhiễm, ngay cả khi chúng không có triệu chứng. Tiêm vaccine Covid-19 có thể bảo vệ trẻ và những người khác, giảm nguy cơ trẻ truyền virus cho người khác, bao gồm cả các thành viên trong gia đình và bạn bè, những người có thể dễ bị hậu quả nặng nề hơn của bệnh Covid-19.
Tiêm vaccine Covid-19 có thể giúp ngăn chặn các biến thể khác xuất hiện. Các trường hợp mắc bệnh Covid-19 đang gia tăng ở t.rẻ e.m và biến thể Delta dường như đang đóng một vai trò nào đó. Giảm sự lây truyền của virus bằng cách tiêm vaccine cũng làm giảm khả năng virus đột biến thành các biến thể mới, thậm chí có thể nguy hiểm hơn. Tuy nhiên, virus có thể lây truyền dễ dàng giữa t.rẻ e.m và người lớn chưa được tiêm chủng, khiến các biến thể mới xuất hiện.
Trong tháng 11, Việt Nam sẽ triển khai tiêm mũi một vaccine phòng Covid-19 cho trẻ song không triển khai đồng loạt mà theo tiến độ tiêm cho người lớn, tiến độ cung ứng vaccine.
Tỉnh nào đã đạt tỷ lệ bao phủ vaccine cho người từ 18 t.uổi trở lên (80% người trên 18 t.uổi được tiêm ít nhất một mũi, 50% người từ 50 t.uổi trở lên được tiêm 2 mũi) thì mới tiến hành tiêm vaccine cho trẻ. Theo đó, sẽ ưu tiên cho địa phương đang có dịch, đang bị giãn cách xã hội, có mật độ dân cư tập trung, nguy cơ lây nhiễm cao.
Tỉnh nào chưa đạt tỷ lệ bao phủ vaccine cho người lớn thì vẫn tiếp tục ưu tiên cho nhóm này.
