Nhiều người mắc ung thư gan thường tự hỏi Ung thư gan có di truyền không? Thực tế, cho đến nay không có hội chứng ung thư di truyền nào làm tăng đáng kể nguy cơ phát triển ung thư gan.
Ung thư gan là bệnh ung thư bắt đầu trong các tế bào của gan. Gan là một cơ quan có kích thước bằng quả bóng đá, nằm ở phần trên bên phải của bụng, bên dưới cơ hoành và phía trên dạ dày.
Một số loại ung thư có thể hình thành trong gan. Loại ung thư gan phổ biến nhất là ung thư biểu mô tế bào gan, bắt đầu từ loại tế bào gan chính (tế bào gan). Các loại ung thư gan khác, chẳng hạn như ung thư đường mật trong gan và u nguyên bào gan, ít phổ biến hơn nhiều. Ung thư di căn đến gan phổ biến hơn ung thư bắt đầu từ tế bào gan.
Bệnh ung thư gan là nguyên nhân gây t.ử v.ong đứng hàng thứ 3 chỉ sau ung thư phổi và ung thư dạ dày. Tiên lượng bệnh rất xấu, thời gian sống thêm trung bình của bệnh nhân chỉ từ 3 – 6 tháng từ khi phát hiện bệnh.
Ảnh minh họa: Mayo Clinic.
Câu hỏi là vậy Ung thư gan có di truyền không? Bản thân bệnh ung thư gan không di truyền ngoài ra cũng không có hội chứng ung thư di truyền nào làm tăng đáng kể nguy cơ ung thư gan.
Một hội chứng ung thư di truyền được gọi là hội chứng Lynch, có liên quan đến nguy cơ phát triển ung thư ống mật trong đời từ 1-4%, tuy nhiên nguy cơ này chỉ vượt quá một chút nguy cơ cả đời khoảng 1% đối với ung thư gan và ống mật trong dân số Hoa Kỳ nói chung.
Ngược lại, bệnh hemochromatosis di truyền (HH) hay bệnh ứ sắt, một chứng rối loạn chuyển hóa di truyền khiến cơ thể hấp thụ quá nhiều sắt, từ đó làm tăng nguy cơ phát triển ung thư gan gấp 20 lần và được chẩn đoán ở khoảng một trong số 300 người. Mặc dù HH là một rối loạn di truyền, nhưng phương thức di truyền bệnh lặn đòi hỏi một cá nhân phải thừa hưởng 2 bản sao đột biến của gen HFE, một bản sao của gen HFE từ mỗi bố mẹ, để thừa hưởng rối loạn. Điều này khiến khả năng di truyền bệnh theo thống kê là tương đối thấp, ngay cả khi bố hoặc mẹ bị ảnh hưởng với rối loạn.
Thực tế, ung thư gan không có yếu tố di truyền mạnh, nhưng t.iền sử gia đình có các yếu tố nguy cơ mắc bệnh có thể làm tăng nguy cơ phát triển ung thư gan của một cá nhân.
Nhiễm HBV và HCV và sử dụng nhiều rượu là tất cả các yếu tố nguy cơ cao gây ung thư gan. HBV và HCV có thể truyền từ mẹ sang con qua đường m.áu, nhưng không truyền qua gen, làm tăng nguy cơ n.hiễm t.rùng của trẻ nếu người mẹ bị nhiễm trước khi sinh đ.ứa t.rẻ.
Ngoài ra, t.iền sử gia đình sử dụng rượu sau đó có thể ảnh hưởng đến mức độ tiêu thụ rượu của một cá nhân. Trong trường hợp ung thư gan, t.iền sử gia đình có các yếu tố nguy cơ môi trường khác nhau, chứ không phải do đột biến gen của hội chứng ung thư di truyền, có thể làm tăng khả năng phát triển của bệnh.
Nguyên nhân dẫn đến ung thư gan
Đôi khi nguyên nhân của ung thư gan được biết đến, chẳng hạn như n.hiễm t.rùng viêm gan mãn tính. Nhưng đôi khi ung thư gan xảy ra ở những người không có bệnh cơ bản và không rõ nguyên nhân gây ra nó.
Các yếu tố làm tăng nguy cơ ung thư gan nguyên phát bao gồm:
– Nhiễm HBV hoặc HCV mãn tính
– Xơ gan
– Một số bệnh gan di truyền
– Bệnh tiểu đường
– Bệnh gan nhiễm mỡ không do rượu
– Tiếp xúc với aflatoxin
– Uống rượu quá mức
Ung thư gan có thể chữa được nếu được phát hiện ở giai đầu. Vì thế, bạn cần lắng nghe cơ thể và chú ý đi khám sức khỏe định kỳ, nhất là những người có yếu tố nguy cơ cao.
Dấu hiệu ung thư gan
Có một hoặc nhiều triệu chứng dưới đây không có nghĩa là bạn bị ung thư gan. Trên thực tế, nhiều triệu chứng trong số này có nhiều khả năng là do các bệnh lý khác gây ra. Tuy nhiên, nếu bạn có bất kỳ triệu chứng nào trong số những triệu chứng này, điều quan trọng là phải được bác sĩ kiểm tra để tìm ra nguyên nhân và điều trị nếu cần.
Các dấu hiệu và triệu chứng của ung thư gan thường không biểu hiện cho đến giai đoạn sau của bệnh, nhưng đôi khi chúng có thể biểu hiện sớm hơn. Nếu bạn đến bác sĩ khi lần đầu tiên nhận thấy các triệu chứng, bệnh ung thư của bạn có thể được chẩn đoán sớm hơn, khi việc điều trị có khả năng hữu ích nhất.
Một số triệu chứng phổ biến nhất của ung thư gan là:
– Giảm cân
– Ăn mất ngon
– Cảm thấy rất no sau một bữa ăn nhỏ
– Buồn nôn hoặc nôn mửa
– Gan to, có cảm giác đầy dưới xương sườn bên phải
– Lá lách to ra, cảm thấy như đầy dưới xương sườn bên trái
– Đau ở bụng hoặc gần xương bả vai bên phải
– Sưng hoặc tích tụ chất lỏng trong bụng
– Ngứa
– Vàng da và mắt.
Các triệu chứng khác có thể bao gồm sốt, nổi các tĩnh mạch trên bụng có thể nhìn thấy qua da và xuất huyết hoặc bầm tím bất thường.
Những người bị viêm gan mãn tính hoặc xơ gan có thể cảm thấy tồi tệ hơn bình thường hoặc có thể chỉ có những thay đổi trong kết quả xét nghiệm trong phòng thí nghiệm, chẳng hạn như xét nghiệm chức năng gan hoặc nồng độ alpha-fetoprotein (AFP).
Ngứa- dấu hiệu ung thư bạn không nên bỏ qua
Ngứa là cảm giác ngứa ngáy, khó chịu khiến bạn muốn gãi. Có nhiều nguyên nhân khác nhau gây ngứa, trong đó có cả bệnh ung thư.
Ngứa cũng có thể là một phản ứng với một số phương pháp điều trị ung thư.
Những bệnh ung thư nào có thể gây ngứa?
Một nghiên cứu năm 2018 đã chỉ ra các loại ung thư thường gặp nhất liên quan đến ngứa bao gồm:
– Ung thư liên quan đến m.áu, chẳng hạn như bệnh bạch cầu và ung thư hạch.
Ngứa là một triệu chứng phổ biến của u lympho tế bào T và ung thư hạch Hodgkin… Ngứa ít phổ biến hơn ở hầu hết các loại ung thư hạch không Hodgkin. Ngứa có thể do các hóa chất do hệ thống miễn dịch tiết ra để phản ứng với các tế bào ung thư hạch.
Trong bệnh đa hồng cầu, một trong những bệnh ung thư m.áu phát triển chậm trong một nhóm được gọi là ung thư tăng sinh tủy, ngứa có thể là một triệu chứng. Ngứa có thể đặc biệt rõ ràng sau khi tắm nước nóng hoặc tắm.
Có nhiều nguyên nhân gây ngứa da trong đó có cả bệnh ung thư (Ảnh: Healthline).
– Ung thư đường mật.
Theo TS Trần Thắng, Bệnh viện K Trung ương (Hà Nội), với ung thư đường mật ngứa thường kèm với vàng da nhưng nhiều trường hợp lại xuất hiện trước cả khi có vàng da. Mức độ ngứa thường tăng lên về đêm và hầu như không đáp ứng với các thuốc điều trị da liễu. Ngứa là do acid mật lắng đọng ở da, kích thích các thụ thể thần kinh cảm giác.
– Ung thư túi mật.
Ung thư túi mật là một bệnh lý tương đối hiếm gặp và có tiên lượng xấu. Ở Việt Nam trước đây, ung thư túi mật ít được đề cập đến do thiếu phương tiện phát hiện, chỉ có một số trường hợp phát hiện qua phẫu thuật đường mật tụy. Hiện nay nhờ phương tiện siêu âm, chụp cắt lớp, chụp đường mật ngược và đặc biệt với sự phổ biến của phẫu thuật nội soi, ngày càng có nhiều báo cáo về ung thư mà trước đó hoàn toàn không có dấu hiệu nào nghi ngờ trước và trong khi mổ.
Đây là một loại ung thư điều trị khó do ung thư lan rộng, nhanh và thường di căn vào các cơ quan kế cận, nhất là vào gan làm cho việc cắt bỏ vô cùng khó khăn.
– Ung thư gan.
Khối ung thư gan khi phát triển đến một giai đoạn nhất định sẽ làm acid mật bị lắng đọng dưới bề mặt da. Chúng tích tụ lâu ngày sẽ gây nên những kích thích nhất định đến thụ thể thần kinh cảm giác và hình thành những cơn ngứa ngáy khó chịu, ngay cả khi đã sử dụng các loại thuốc đặc trị do bác sĩ da liễu chỉ định.
– Ung thư da.
Thông thường, ung thư da được xác định bởi một điểm mới hoặc thay đổi trên da. Trong một số trường hợp, ngứa ngáy có thể là lý do khiến vết đó được chú ý.
– Ung thư tụy
Những người bị ung thư tụy có thể bị ngứa. Tuy nhiên, cơn ngứa không phải là triệu chứng trực tiếp của ung thư. Vàng da có thể phát triển do khối u chặn ống mật và các hóa chất trong mật có thể xâm nhập vào da và gây ngứa.
Khi nào bạn nên đi khám bác sĩ?
Chỉ với biểu hiện ngứa da không có nghĩa là bạn bị ung thư. Có thể bạn bị ngứa do một nguyên nhân nào đó phổ biến hơn, chẳng hạn như: dị ứng, viêm da dị ứng, còn được gọi là bệnh chàm, da khô, côn trùng cắn hay bệnh tiểu đường, bệnh gan, thận, thiếu m.áu do thiếu sắt, tuyến giáp hoạt động quá mức…
Nếu bạn bị ung thư và cảm thấy ngứa ngáy bất thường, hãy đến gặp bác sĩ để đảm bảo đó không phải là dấu hiệu của một vấn đề nghiêm trọng. Bác sĩ có thể giúp bạn xác định nguyên nhân cụ thể và đưa ra một số gợi ý về cách giảm ngứa.
Nếu bạn không được chẩn đoán ung thư và cảm thấy ngứa dai dẳng, bất thường, bác sĩ sẽ có thể xác định nguyên nhân và đề xuất cách để giảm bớt.
Theo Healthline, nếu bạn cho rằng ngứa có thể là dấu hiệu của ung thư, hãy liên hệ với bác sĩ để họ chẩn đoán, đặc biệt nếu bạn thấy:
– Ngứa của bạn kéo dài hơn hai ngày.
– Nước tiểu của bạn sẫm màu như màu trà.
– Da của bạn chuyển sang màu vàng.
– Bạn gãi da cho đến khi nó bị rách da hoặc c.hảy m.áu.
– Bạn bị phát ban nặng hơn khi bôi thuốc mỡ hoặc kem.
– Da có màu đỏ tươi hoặc có mụn nước hoặc đóng vảy.
– Có mủ hoặc dịch tiết ra từ da có mùi khó chịu.
– Không thể ngủ qua đêm vì ngứa.
– Có các dấu hiệu của một phản ứng dị ứng nghiêm trọng như khó thở, phát ban hoặc sưng mặt hoặc cổ họng.
