Dù thuộc nhóm không có triệu chứng hoặc triệu chứng nhẹ, F0 cũng cần theo dõi sức khỏe hằng ngày về các chỉ số nhiệt độ, nhịp thở, mạch và SpO2 và huyết áp (nếu có thể).
F0 điều trị tại nhà là những trường hợp không có triệu chứng lâm sàng hoặc có triệu chứng lâm sàng ở mức độ nhẹ, không có dấu hiệu viêm phổi, thiếu oxy, nhịp thở 96% khi thở khí trời… Dù vậy, người bệnh vẫn cần chú ý theo dõi sức khỏe hằng ngày để kịp thời báo nhân viên y tế can thiệp khi có bất thường.
Cụ thể theo hướng dẫn của Bộ Y tế, các nội dung theo dõi sức khỏe hàng ngày
– Chỉ số: nhịp thở, mạch, nhiệt độ, SpO2 và huyết áp (nếu có thể).
– Các triệu chứng:
Mệt mỏi, ho, ho ra đờm, ớn lạnh/gai rét, viêm kết mạc (mắt đỏ), mất vị giác hoặc khứu giác, tiêu chảy (phân lỏng/đi ngoài).
Ho ra m.áu, thở dốc hoặc khó thở, đau tức ngực kéo dài, lơ mơ, không tỉnh táo.
Các triệu chứng khác như: đau họng, nhức đầu, chóng mặt, chán ăn, buồn nôn và nôn, đau nhức cơ…
Phiếu theo dõi sức khỏe của F0 tại nhà.
Ngoài ra, khi phát hiện bất cứ một trong các dấu hiệu dưới đây phải thông báo ngay với Cơ sở quản lý người mắc Covid-19 tại nhà, trạm y tế xã, phường hoặc trạm y tế lưu động, Trung tâm vận chuyển cấp cứu… để được xử trí cấp cứu và chuyển viện kịp thời:
1. Khó thở, thở hụt hơi, hoặc ở t.rẻ e.m có dấu hiệu thở bất thường: thở rên, rút lõm lồng ngực, phập phồng cánh mũi, khò khè, thở rít thì hít vào.
2. Nhịp thở
– Người lớn: nhịp thở 20 lần/phút.
– Trẻ từ 1 đến dưới 5 t.uổi: Nhịp thở: 40 lần/phút.
– Trẻ từ 5 đến dưới 12 t.uổi: nhịp thở: 30 lần/phút.
Lưu ý ở t.rẻ e.m: đếm đủ nhịp thở trong một phút khi trẻ nằm yên không khóc.
3. SpO2 96% (trường hợp phát hiện chỉ số SpO2 bất thường cần đo lại lần 2 sau 30 giây đến một phút, khi đo yêu cầu giữ yên vị trí đo).
4. Mạch nhanh> 120 nhịp/phút hoặc
5. Huyết áp thấp: huyết áp tối đa
6. Đau tức ngực thường xuyên, cảm giác bó thắt ngực, đau tăng khi hít sâu.
7. Thay đổi ý thức: lú lẫn, ngủ rũ, lơ mơ, rất mệt/mệt lả, trẻ quấy khóc, li bì khó đ.ánh thức, co giật.
8. Tím môi, tím đầu móng tay, móng chân, da xanh, môi nhợt, lạnh đầu ngón tay, ngón chân.
9. Không thể uống hoặc bú kém/giảm, ăn kém, nôn (ở t.rẻ e.m). Trẻ có biểu hiện hội chứng viêm đa hệ thống: sốt cao, đỏ mắt, môi đỏ, lưỡi dâu tây, ngón tay chân sưng phù nổi hồng ban…
10. Mắc thêm bệnh cấp tính: sốt xuất huyết, tay chân miệng…
11. Bất kỳ tình trạng bất ổn nào của người mắc Covid-19 mà thấy cần báo cơ sở y tế.
Ngoài ra, người bệnh nên nghỉ ngơi, vận động thể lực nhẹ (phù hợp với tình trạng sức khỏe), tập thở ít nhất 15 phút mỗi ngày. Bên cạnh đó, uống nước thường xuyên, không đợi đến khi khát mới uống nước, không bỏ bữa, tăng cường dinh dưỡng (ăn đầy đủ chất, ăn trái cây, uống nước hoa quả… )và suy nghĩ tích cực, duy trì tâm lý thoải mái.
3 lưu ý quan trọng cho F0 điều trị tại nhà
BS Nguyễn Trung Cấp, Phó Giám đốc Bệnh viện Nhiệt đới Trung ương cho biết, F0 điều trị tại nhà phải kiểm soát SpO2, dinh dưỡng và dùng thuốc theo chỉ định.
Nước oresol, nước trái cây, đồ ăn phong phú
BS Cấp cho biết, một số bệnh nhân Covid-19 bị mất khứu giác, vị giác, thậm chí mất luôn cảm giác đói, khát, dẫn đến ăn uống không đầy đủ rất nguy hiểm.
Với những F0 này, người thân phải luôn nhắc họ ăn uống đầy đủ, ăn các đồ ăn mềm, dễ nuốt, luôn ý thức không ngon miệng cũng phải cố ăn. Bên cạnh đó, tất cả bệnh nhân Covid-19 điều trị tại nhà nên bổ sung điện giải bằng nước oresol, các loại nước trái cây như nước cam, nước bưởi, nước dưa hấu…
Bữa ăn của bệnh nhân F0 phải đảm bảo 4 nhóm gồm tinh bột, đạm, chất béo, vitamin và khoáng chất để nâng đỡ cơ thể khỏe mạnh.
Kiểm soát oxy m.áu, kết nối với y tế cơ sở
Tình trạng thiếu oxy hòa tan trong m.áu là một trong những vấn đề nghiêm trọng nhất của bệnh nhân Covid-19. Nhiều trường hợp diễn biến rất nhanh, khiến cho việc điều trị trở nên khó khăn.
Cán bộ y tế kiểm tra SpO2 cho bệnh nhân Covid-19 điều trị tại nhà (Ảnh: Hải Long).
“Điều nguy hiểm là, ở một số bệnh nhân, họ không phát hiện dấu hiệu thiếu oxy nên rất muộn mới phát hiện ra, khi vào viện đã nguy kịch”, BS Cấp cho biết.
Đáng nói, không thể biết được ai có nguy cơ bị thiếu oxy. Cũng như một số bệnh nhân Covid-19 bị mất mùi, mất vị, chúng ta không biết ai có nguy cơ mất mùi, mất vị, chỉ khi xuất hiện mới biết. Tương tự với thiếu oxy, có những bệnh nhân mất cảm giác khó thở, dù nồng độ oxy m.áu giảm nhưng không cảm nhận được, chỉ đến khi mệt lả, ngất xỉu mới phát hiện nguy cơ này.
Thiếu oxy (nồng độ oxy trong m.áu giảm) ở bệnh nhân Covid-19 phản ánh tổn thương phổi mà cơ thể vượt qua ngưỡng có thể bù trừ được. Tổn thương phổi hầu hết bệnh nhân Covid-19 đều có, chỉ khác mức độ nhiều, ít khác nhau.
“Trên 70% bệnh nhân Covid-19 có tổn thương phổi ở mức độ khác nhau. Tuy nhiên, nếu tổn thương rất là nhỏ, cơ thể bù trừ được, không gây ảnh hưởng gì. Tổn thương lớn hơn khiến cơ thể không bù trừ được, biểu hiện là tụt oxy trong m.áu. Lúc này cần có sự hỗ trợ của các biện pháp hồi sức”, BS Cấp khuyến cáo.
Việc điều trị F0 trong cộng đồng, theo dõi F0 nhẹ ít triệu chứng tại nhà, tốt nhất là tất cả các bệnh nhân cần được theo dõi SpO2. Vì nếu không theo dõi chủ động, đến khi bệnh nhân thấy mệt lả, thậm chí ngất xỉu sẽ là khá muộn.
BS Cấp khuyến cáo, với F0 đang điều trị tại nhà, có thể chủ động trang bị máy đo SpO2. Trong trường hợp không có sẵn, người bệnh cần kết nối với y tế cơ sở để được khám, đ.ánh giá chỉ số oxy m.áu hàng ngày. Họ cũng là lực lượng sẽ hỗ trợ F0 đến bệnh viện đúng tuyến khi có dấu hiệu trở nặng.
F0 điều trị tại nhà mỗi ngày cần chủ động đo 1-2 lần theo hướng dẫn. BS Cấp nhấn mạnh, có những người nồng độ oxy m.áu thấp nhưng người bệnh không có bất cứ triệu chứng nào. Vì thế, bệnh nhân Covid-19 dù không triệu chứng vẫn được khuyến cáo đo SpO2 đều đặn để phát hiện nguy cơ này.
Tuyệt đối không dùng thuốc bừa bãi
BS Cấp khuyến cáo, F0 cần bình tĩnh điều trị. 80% F0 không có triệu chứng, hoặc biểu hiện triệu chứng nhẹ, chỉ cần dùng các thuốc thông thường như hạ sốt, vitamin bồi bổ cơ thể. Còn các thuốc kháng virus , kháng viêm, chống đông m.áu tuyệt đối không được dùng bừa bãi bởi có thể gây hại
Các thuốc hạ sốt, vitamin mỗi người cũng nên chuẩn bị chủ động trong tủ thuốc gia đình. Đây đều là những thuốc thông thường, rất phổ biến, phòng cho tình huống bỗng nhiên trở thành F0 không thể tự đi mua được. Các thuốc này cũng được dùng phổ biến để hạ sốt, tăng cường sức khỏe trong các bệnh lý khác.
