Loại thuốc có nhãn mác in toàn chữ Trung Quốc được rao bán với giá vài trăm ngàn đồng một hộp, đang được nhiều người chú ý vì lời quảng cáo có thể điều trị, phòng ngừa Covid-19.
Mới đây, Cục Quản lý thực phẩm và dược phẩm Hoa Kỳ (FDA) đã chính thức phê duyệt 2 loại thuốc Paxlovid và Molnupiraviz, sử dụng khẩn cấp để điều trị Covid-19 tại nhà. Đây cũng là những loại thuốc trị Covid-19 dạng viên đầu tiên được Mỹ cấp phép.
Tại Việt Nam, Molnupiraviz và Favipiravir là các thuốc đặc trị dạng viên được sử dụng thí điểm cho F0 ở một số địa phương do Bộ Y tế cho phép, chỉ định. Tuy nhiên gần đây, mạng xã hội bỗng xuất hiện một “thần dược” in chữ Trung Quốc trên nhãn mác, với tên được phiên âm là “Lianhua Qingwen Jiaonang”.
Dạng thuốc này được bán tràn lan, quảng cáo có thể điều trị, phòng ngừa Covid-19 cấp tốc.
PV Dân trí cũng nhận phản ánh của người dân về loại thuốc “lạ” này xuất hiện ở một số khu vực trên địa bàn TPHCM, Bình Dương.
Loại thuốc chữ Trung Quốc đang được rao bán tràn lan (Ảnh: Người dân cung cấp).
Uống vào nóng trong người để… “lọc phổi”?
Trên một nhóm chuyên bán hàng nội địa Trung Quốc, tài khoản có tên Q.N. giới thiệu thuốc “Lianhua Qingwen Jiaonang” (tên tạm dịch là Liên Hoa Thanh Ôn) giá chỉ hơn 170.000 đồng/hộp 2 vỉ (24 viên) nhưng có công dụng rất hấp dẫn như hỗ trợ điều trị nhiều chủng cúm đang lưu hành, cải thiện tình trạng viêm đường hô hấp.
Tài khoản này còn khẳng định, đây là loại thuốc được cơ quan y tế Trung Quốc khuyên dùng để chẩn đoán và điều trị viêm phổi do virus chủng mới.
Thậm chí, có người bán còn đăng hẳn giấy xác nhận hoàn thành điều trị Covid-19 tên T.B.P., giới thiệu là của chính mình với lời cam đoan đã hết bệnh sau khi dùng Liên Hoa Thanh Ôn. Giá người này bán là 130.000 đồng/hộp.
Người đàn ông đưa cả giấy xác nhận khỏi Covid-19 lên mạng để bán “Liên Hoa Thanh Ôn” (Ảnh: MXH).
Trong vai người tìm mua thuốc trị Covid-19, PV liên hệ với anh P. Người đàn ông này xác nhận chính mình đã đăng quảng cáo bán thuốc trên mạng và khẳng định từng là một F0 khỏi bệnh nhờ loại thuốc trên.
Theo đó, anh P. cho biết, tháng 11 bị nhiễm Covid-19, anh rất lo lắng nên dò hỏi và tìm kiếm khắp nơi các loại thuốc chữa bệnh. Sau đó, qua lời người quen giới thiệu, anh mua loại thuốc Liên Hoa Thanh Ôn dùng thử. Chỉ 4 ngày sau, anh đã âm tính với SARS-CoV-2.
PV đặt vấn đề muốn đặt một vài lọ cho người thân, nhưng thắc mắc uống loại thuốc trên sẽ cảm giác thế nào. Anh P. báo trước, khi uống vào sẽ thấy nóng trong người, nhưng đó là tác dụng của thuốc, dùng để… lọc phổi cho sạch diệt virus, không giống như biểu hiện các thuốc mà Việt Nam đang sử dụng điều trị Covid-19.
PV tiếp tục thắc mắc, giá rẻ như vậy liệu có đảm bảo an toàn không và nguồn gốc thuốc này thế nào, anh P. thật thà chia sẻ: mình cũng… không biết thuốc từ đâu ra, chỉ thấy uống được nên nhập về bán kiếm lời.
“Liên Hoa Thanh Ôn” được bán theo dạng viên thuốc con nhộng, mỗi hộp 2 vỉ (Ảnh: Người dân cung cấp).
Chuyên gia y học cổ truyền nói gì?
PV đã chuyển thông tin, hình ảnh mà mình thu thập được đến các chuyên gia y học cổ truyền để truy tìm nguồn gốc loại thuốc trên.
TS.BS Trương Thị Ngọc Lan, Phó Viện trưởng Viện Y dược học dân tộc TPHCM cho biết, Liên Hoa Thanh Ôn là tên một bài cổ phương đã xuất hiện từ những năm 2000, từng được Trung Quốc dùng điều trị các loại cúm gia cầm như H5N1, H7N9.
Về công dụng, thuốc chuyên dùng chữa các triệu chứng về cúm, như bệnh nhân nóng, sốt cao, sợ lạnh. Công thức của bài thuốc Liên Hoa Thanh Ôn chủ yếu là các vị thuốc thanh nhiệt, trị viêm.
Tuy nhiên với Covid-19, Liên Hoa Thanh Ôn không hẳn phù hợp. Bởi với virus gây bệnh cúm gia cầm, triệu chứng thường nặng hơn và bùng phát ngay khi xâm nhập. Còn Covid-19 có tính ủ bệnh (chủng Alpha là 10-14 ngày, chủng Delta hiện tại là khoảng 3 ngày).
Khi đã có tải lượng lớn sau thời gian ủ bệnh, virus mới vào phổi và tấn công cơ thể, làm cho cơ thể suy yếu. Lúc này người bệnh mới có triệu chứng suy nhược, vã mồ hôi và kết hợp cả triệu chứng cảm cúm. Vì vậy, những người có sức khỏe yếu sẽ bị nặng hơn.
Trong khi đó, Liên Hoa Thanh Ôn chủ yếu chỉ làm cải thiện các triệu chứng mà không có chức năng bồi dưỡng cơ thể. Chưa kể, trong bài thuốc còn có các vị thuốc hơi mạnh, như “đại hoàng” làm bệnh nhân đi tiêu nhiều (phù hợp với các dạng cúm gây sốt cao, táo bón).
Ngoài ra, TS.BS Lan khẳng định, Liên Hoa Thanh Ôn không có tác dụng phòng ngừa Covid-19.
Chuyên gia khẳng định, Liên Hoa Thanh Ôn không có tác dụng phòng Covid-19 như quảng cáo (Ảnh: MXH).
Tại Việt Nam, Liên Hoa Thanh Ôn chưa được cấp phép và cũng không được nhập khẩu chính hãng từ Trung Quốc mà chủ yếu qua lan truyền và mua từ đường tiểu ngạch về. Thay vào đó, nước ta sử dụng các bài thuốc như Nhân sâm bại độc tán, Ngọc bình phong tán, đã được Bộ Y tế cấp phép và có công trình nghiên cứu chứng minh giúp hỗ trợ phòng ngừa bệnh và cải thiện triệu chứng bệnh sau ít ngày sử dụng.
Chuyên gia cảnh báo, với những sản phẩm bán trên mạng, không có nguồn gốc xuất xứ thì không thể phân biệt được thật giả, càng không kiểm soát được chất lượng và giá cả.
“Hiện nay, nhiều F0 tại TPHCM đã được điều trị tại nhà. Ngoài Covid-19, F0 còn có bệnh nền và phải kết hợp với điều trị Tây y, do đó trước khi sử dụng loại thuốc nào cũng cần có hướng dẫn từ nhân viên y tế.
Với Liên Hoa Thanh Ôn, chưa có một công trình nghiên cứu nào ở Việt Nam chứng minh tác dụng điều trị cụ thể và cũng chưa được lưu hành” – TS.BS Lan nhấn mạnh.
Trao đổi với PV Dân trí, bác sĩ Đỗ Tân Khoa, Giám đốc Bệnh viện Y học cổ truyền TPHCM khẳng định, hiện nay tất cả các loại thuốc đông y mới chỉ dùng hỗ trợ chứ chưa có thuốc nào điều trị dứt điểm Covid-19.
Tất cả các quảng cáo sai sự thật cần báo cáo Thanh tra Sở Y tế làm việc và xử lý, tránh để người dân ngộ nhận.
“Thuốc trị Covid-19 không chỉ định cho người trẻ, khỏe, không triệu chứng”
Về nguồn gốc các loại thuốc rao bán, lực lượng công an, ngành y tế và các ban chỉ đạo của thành phố đang điều tra, xác minh – bà Nguyễn Thị Huỳnh Mai, Chánh Văn phòng Sở Y tế TPHCM trả lời Dân trí.
Chiều 9/12, Ban Chỉ đạo phòng, chống Covid-19 tổ chức buổi họp báo nhằm cung cấp thông tin về tình hình dịch bệnh trên địa bàn. Buổi họp báo diễn ra trong thời điểm, thành phố bước vào những ngày cuối năm 2021 với những diễn biến phức tạp của dịch Covid-19.
Tại buổi họp báo, phóng viên Dân trí, đặt vấn đề cho ban chỉ đạo cùng các sở, ngành có mặt về vấn đề thuốc kháng virus và thuốc điều trị Covid-19 được rao bán tràn lan trên mạng thời gian qua. Câu hỏi được đặt ra là nguồn gốc của các loại thuốc được rao bán trên đến từ đâu khi ngành y tế vẫn kiểm soát chặt chẽ, những hệ lụy khi sử dụng các loại thuốc này mà không có sự giám sát của ngành y là gì?
Cả người mua và bán đều sai pháp luật
Trả lời câu hỏi trên, bà Nguyễn Thị Huỳnh Mai, Chánh Văn phòng Sở Y tế TPHCM, cho biết, các loại thuốc kháng virus, thuốc điều trị Covid-19 hiện tại đang trong giai đoạn thử nghiệm lâm sàng. Việc sử dụng thuốc được ngành y tế giám sát chặt chẽ.
“Bởi các quy định trên, cả người mua và bán các loại thuốc này đều vi phạm pháp luật”, Chánh Văn phòng Sở Y tế TPHCM nhấn mạnh.
Bà Nguyễn Thị Huỳnh Mai, Chánh Văn phòng Sở Y tế TPHCM (Ảnh: Q.H.).
Qua công tác xác minh, Chánh Văn phòng Sở Y tế khẳng định, các đoàn kiểm tra của thành phố chưa phát hiện trường hợp nào là nhân viên y tế, thành viên trạm y tế lưu động liên quan đến hành vi rao bán các loại thuốc Molnupiravir, Favipiravir… trên mạng. Về nguồn gốc các loại thuốc được rao bán này, lực lượng công an, ngành y tế và các ban chỉ đạo của thành phố đang tiếp tục điều tra, xác minh.
“Sở Y tế khẳng định các loại thuốc nói trên chưa được phép lưu hành, chưa được Bộ Y tế cấp phép, việc lưu hành trên không gian mạng là bất hợp pháp. Sở vẫn tiếp tục điều tra, truy vết đối với những trường hợp rao bán trên, xử lý nghiêm tất cả trường hợp vi phạm”, bà Nguyễn Thị Huỳnh Mai chia sẻ.
Hệ lụy khi sử dụng thuốc trị Covid-19 không kiểm soát
Đại diện Sở Y tế thông tin thêm, hiện tại gói thuốc C (có thuốc kháng virus) cùng các gói thuốc cho F0 đang được phát cho những người thuộc nhóm đối tượng nguy cơ. Nhóm này gồm những người trên 65 t.uổi, người có bệnh nền…
Chánh Văn phòng Sở Y tế thành phố lưu ý, các loại thuốc kháng virus chỉ được đưa ra sử dụng với đúng nhóm đối tượng có chỉ định. Nếu sử dụng không kiểm soát, hệ lụy mang lại là rất lớn đối với không chỉ người mắc Covid-19 mà cả cộng đồng.
Các loại thuốc kháng virus, điều trị Covid-19 được rao bán tràn lan trên mạng xã hội.
“Thuốc điều trị Covid-19 không chỉ định dành cho người trẻ, khỏe, không có triệu chứng hoặc đã tiêm đủ 2 mũi vaccine. Việc sử dụng sai chỉ định sẽ gây ra hệ quả virus SARS-CoV-2 kháng thuốc, rất nguy hiểm cho cả cộng đồng”, bà Nguyễn Thị Huỳnh Mai cho hay.
Trước đó, Báo điện tử Dân trí đăng tải bài viết “Săn lùng thuốc trị Covid-19 với giá “cắt cổ” ở TPHCM”. Theo đó, những ngày gần đây, hoạt động mua bán các loại thuốc kháng virus như thuốc Molnupiravir, Favipiravir… trở nên sôi động trên mạng xã hội.
Đây vốn là các loại thuốc kháng virus đang được sử dụng theo chương trình thí điểm điều trị có kiểm soát các trường hợp mắc Covid-19 và được chỉ định cấp phát miễn phí cho bệnh nhân F0. Số thuốc này được quản lý, kiểm soát chặt chẽ bởi Bộ Y tế và chưa được cấp phép lưu hành sản phẩm, bán trên thị trường.
Tuy nhiên, nhiều hội, nhóm mua bán các loại thuốc dành cho điều trị F0 này đua nhau xuất hiện trong thời gian gần đây khi thông tin về dịch bệnh diễn biến phức tạp trở lại.
