Nhiều F0 xem xông hơi bằng các loại lá thảo dược là phương pháp chữa Covid-19 tại nhà “không thể thiếu”.
Thậm chí, có bệnh nhân khoe “chiến tích” xông hơi 3 lần/ngày.
Các nồi xông thảo dược, tinh dầu là hình ảnh đang được chia sẻ ngày càng nhiều trên mạng xã hội trong thời gian vừa qua, khi đây biện pháp được nhiều F0 đang điều trị tại nhà ưa chuộng.
Theo chia sẻ của các F0, việc xông hơi giúp họ cảm thấy dễ chịu và giảm các triệu chứng như sổ mũi, nặng đầu hơn hẳn. Có nhiều người cho biết, bản thân xông hơi trên 3 lần/ngày. Thậm chí, một số tài khoản cá nhân còn giới thiệu các bài thuốc thảo dược xông hơi có thể giúp chữa khỏi Covid-19 chỉ sau 5 – 7 ngày.
Nhiều F0 xem xông hơi là biện pháp chữa Covid-19 tại nhà “không thể thiếu”.
Xông hơi không diệt virus, chỉ giúp giảm triệu chứng
Theo BS Quách Duy Cường, Khoa Virus – Kí sinh trùng, Bệnh viện Bệnh Nhiệt đới Trung ương, mục đích của phương pháp xông là làm loãng chất tiết dịch, làm mềm vảy mũi, cung cấp độ ẩm cho niêm mạc mũi bị khô, dẫn lưu các chất dịch ứ đọng vùng mũi được tốt hơn. Từ đó, xông hơi giúp bảo vệ lớp niêm mạc mũi họng, cải thiện các triệu chứng ngạt mũi, giảm xung huyết niêm mạc mũi, giúp người bệnh cảm giác thư giãn, thoải mái hơn. Tuy nhiên, xông hơi không có tác dụng ngăn ngừa lây nhiễm hay chữa khỏi bệnh Covid-19.
Xông hơi không diệt virus mà chỉ giúp giảm triệu chứng (Ảnh minh họa).
“Xông mũi họng không có hại, nhưng phải được làm đúng cách. Người bệnh phải hiểu việc đó hoàn toàn không có tác dụng ngăn ngừa lây nhiễm hay chữa khỏi bệnh Covid-19. Xông hơi chỉ tác động ở ngoài bề mặt niêm mạc, không ảnh hưởng đến virus bên trong tế bào”, BS Cường cho hay.
TS Bùi Lê Minh, Trưởng Ngành Công nghệ sinh học, Viện Kỹ thuật Công nghệ cao, Đại học Nguyễn Tất Thành phân tích, theo lý thuyết, ở nhiệt độ cao 60-70 độ C thì thời gian tồn tại của virus ngoài môi trường giảm đi đáng kể. Tuy nhiên, lưu ý là khi đã nhiễm bệnh thì virus chủ yếu đang nằm trong các tế bào của cơ thể, chứ không phải dạng tự do nằm bên ngoài mô, tế bào. Vì thế, muốn t.iêu d.iệt virus thì phải t.iêu d.iệt tế bào mang virus đó trước, và với cách làm này, bạn đang tấn công tất cả tế bào tiếp xúc với nhiệt, bất kể còn lành lặn hay đã nhiễm virus.
Theo bác sĩ Nguyễn Huy Hoàng, Trung tâm oxy cao áp thuộc Trung tâm Nhiệt đới Việt Nga (Bộ Quốc Phòng) xông hơi, đ.ánh gió không có tác dụng t.iêu d.iệt virus. Phương pháp này chỉ giúp người bệnh cảm thấy dễ chịu. BS Hoàng khuyến cáo, F0 chỉ nên xông hơi nếu không sốt cao, thực hiện ở nơi kín gió và cũng không nên xông nhiều hơn một lần mỗi ngày và mỗi lần không quá 20 phút.
Đồng quan điểm, ThS.BS Nguyễn Thị Kim Oanh, Phụ trách Phòng khám, Khoa Khám bệnh theo yêu cầu, Bệnh viện Hữu Nghị nhận định, việc xông hơi bằng các loại thảo dược như: gừng, sả, lá chanh, tỏi… sẽ giúp thuyên giảm các triệu chứng thường gặp ở F0 như: ngạt mũi, đau rát họng. Tuy nhiên, BS Oanh cũng khẳng định, xông hơi không có tác dụng t.iêu d.iệt virus SARS-CoV-2 hay chữa khỏi Covid-19.
Lạm dụng xông hơi: Coi chừng rước bệnh vào người
Theo BS Nguyễn Huy Hoàng, việc người dân lạm dụng xông hơi trong quá trình tự điều trị Covid-19 sẽ khiến cơ thể bị mất nước, mất điện giải và có thể tổn thương niêm mạc đường hô hấp.
TS Lê Minh phân tích một số nguy cơ sức khỏe khi người dân lạm dụng xông hơi hoặc xông không đúng phương pháp:
– Nguy cơ bị bỏng hoặc tai nạn khác khi xông hơi: Trong các báo cáo từ các nước Châu Á mà người dân hay dùng xông hơi để tự chữa bệnh ở nhà thì các trường hợp nhập viện do bỏng, ngất khi thực hiện xông hơi khá phổ biến. “Đặc biệt là khi thực hiện xông hơi một mình và thiếu kinh nghiệm dễ bị tiếp xúc với nhiệt độ quá cao và không có ai hỗ trợ khi có sự cố xảy ra”, TS Minh nói.
– Nguy cơ tổn thương biểu mô đường hô hấp và nhạy cảm hơn với virus: Như đã đề cập, muốn t.iêu d.iệt virus thì phải t.iêu d.iệt tế bào mang virus đó trước. Và với cách làm này, bệnh nhân đang tấn công tất cả tế bào tiếp xúc với nhiệt, bất kể còn lành lặn hay đã nhiễm virus. Các mô lành lặn bị tổn thương bởi nhiệt cũng dễ bị nhiễm virus hơn bình thường, nên xông hơi trong giai đoạn sớm thậm chí có nguy cơ làm virus lây lan nhanh hơn trong cơ thể. “Ngoài ra, hơi nước đọng lại trên bề mặt đường thở sau đó có thể kéo theo một số virus còn khả năng lây xuống các vị trí sâu hơn, lợi bất cập hại”, TS Minh nhấn mạnh.
Ngoài ra, theo TS Minh, việc xông hơi trong gia đình có cả người chưa mắc Covid-19, đặc biệt là không gian nhỏ, có nguy cơ làm phát tán virus ra môi trường xung quanh và bám trên các bề mặt, tăng cơ hội lây lan của virus.
Một nguy cơ khác của việc xông hơi không đúng cách, theo phân tích của BS Kim Oanh, khi xông hơi quá lâu mà không cẩn thận có thể khiến người bệnh bị sốc nhiệt.
“Khi trùm kín xông hơi nhiệt độ cao sau đó ra môi trường bên ngoài, đặc biệt là trong những ngày trời rét như hiện nay, có thể khiến người bệnh gặp nguy hiểm vì bị thay đổi nhiệt độ đột ngột”, BS Kim Oanh cho biết.
Sai lầm phổ biến của F0 khi tự điều trị tại nhà
Dù mang lại lợi ích và hiệu quả điều trị tốt, việc đ.ánh gió, xông hơi hay sử dụng vitamin, thuốc bổ quá nhiều lại gây ảnh hưởng xấu đến sức khỏe người mắc Covid-19.
Sau khi Việt Nam chủ trương thích ứng linh hoạt, an toàn với SARS-CoV-2, đến nay, hàng trăm nghìn người ở các tỉnh, thành phố trên cả nước đã dần quen với việc tự theo dõi và điều trị tại nhà dưới sự quản lý, hướng dẫn của đội ngũ y tế địa phương cũng như lực lượng tình nguyện.
Tuy nhiên, vì nhiều nguyên nhân khác nhau, quá trình điều trị tại nhà vẫn xảy ra những sai lầm khó tránh khỏi. Là người trực tiếp tham gia tư vấn từ xa cho nhiều trường hợp nhiễm nCoV đang điều trị tại nhà thời gian qua, bác sĩ Nguyễn Huy Hoàng, Trung tâm Oxy Cao áp Việt – Nga, Trung tâm Nhiệt đới Việt Nga, Bộ Quốc phòng, đã chỉ ra 5 sai lầm phổ biến nhất của người dân trong quá trình này.
Xông hơi, đ.ánh gió quá nhiều lần trong ngày
Bác sĩ Hoàng khẳng định việc xông hơi, đ.ánh gió không có tác dụng t.iêu d.iệt virus. Hành động này chỉ giúp người bệnh có cảm giác dễ chịu hơn trước những cơn sốt, đau họng hay nghẹt mũi.
“Tuy nhiên, nếu xông hơi, đ.ánh gió quá nhiều lần trong ngày, cơ thể sẽ dễ bị mất nước, thiếu điện giải và thậm chí gây tổn thương niêm mạc đường hô hấp”, vị chuyên gia khuyến cáo.
Do đó, bác sĩ Hoàng gợi ý các F0 khi điều trị tại nhà chỉ nên xông hơi khi tình trạng sốt không quá cao. Khi xông hơi, bệnh nhân cũng cần thực hiện ở nơi kín gió và không nên làm nhiều hơn một lần mỗi ngày.
Trong trường hợp ngạt mũi nhiều, người bệnh có thể nhỏ mũi bằng nước muối sinh lý hoặc sử dụng một số loại thuốc co mạch tại chỗ như Otrivin hay Coldi-B.
Dùng thuốc kháng viêm chứa corticoid ngay những ngày đầu của diễn biến bệnh
Việc sử dụng thuốc kháng viêm chứa corticoid quá sớm là sai lầm nghiêm trọng đã được cảnh báo rất nhiều trong thời gian qua. Tuy nhiên, qua quan sát, bác sĩ Hoàng nhận định tình trạng này vẫn còn tồn tại.
“Rất nhiều người mắc Covid-19 điều trị tại nhà vẫn sử dụng các loại thuốc kháng viêm như methylprednisolon (4 hoặc 16 mg), dexamethasone hoặc prednisolon không đúng cách”, bác sĩ Hoàng cho hay.
Thuốc kháng viêm Dexamethasone. Ảnh: Gazetasi.
Theo vị chuyên gia này, bản chất của kháng viêm chứa corticoid là thuốc ức chế miễn dịch. Do đó, khi cơ thể đang sốt cao, việc phải chiến đấu quyết liệt với SARS-CoV-2, việc đưa corticoid vào và gây ức chế hệ miễn dịch cũng giống như chúng ta “tiếp tay” cho virus tấn công.
Bác sĩ Hoàng nhấn mạnh: “Khi chỉ số SpO2 (nồng độ oxy trong m.áu) còn trên 95% và bệnh nhân chưa phải thở oxy, tất cả nghiên cứu đến nay đều khuyến cáo chống chỉ định dùng corticoid”.
Dùng quá nhiều thuốc để “phòng lây nhiễm”
Trước tình hình dịch căng thẳng tại một số địa phương, nhiều người có tâm lý lo lắng và đã tìm mua các loại thuốc được cho là phòng, chống lây nhiễm tốt.
Theo bác sĩ Hoàng, việc tăng cường hệ miễn dịch có thể giúp cơ thể chống lại sự xâm nhập của virus. Tuy nhiên, đây là quá trình lâu dài và cần kết hợp nhiều yếu tố như ăn, uống đủ dinh dưỡng, tập luyện thể dục, thể thao đều đặn hay ngủ, nghỉ ngơi hợp lý.
“Không có loại thần dược nào giúp chúng ta tăng được sức đề kháng chỉ trong vài ngày cả”, vị chuyên gia khẳng định.
Do đó, thay vì mua và sử dụng các loại thuốc này cùng nguy cơ “tiền mất tật mang”, bác sĩ Hoàng cho rằng người dân chỉ cần thực hiện tốt hướng dẫn về bảo hộ, súc họng với dung dịch chứa povidone iodin 1% hoặc chlorhexidin gluconat 0,12-0,2%.
Trước và sau khi dùng các dung dịch trên, người dân có thể súc họng thêm với nước muối sinh lý, mỗi ngày 3-4 lần.
Uống quá nhiều thuốc bổ, vitamin
Hiện nay, một số nghiên cứu cho thấy việc sử dụng kẽm, vitamin C, D liều cao có thể giúp người bệnh Covid-19 nhanh chóng bình phục hơn. Tuy nhiên, những bằng chứng khoa học cho những nghiên cứu này vẫn chưa thực sự rõ ràng cũng như tính thuyết phục không cao.
Bác sĩ Nguyễn Huy Hoàng gọi điện tư vấn cho các F0 điều trị từ xa. Ảnh: NVCC.
“Nếu chỉ cần cung cấp nhiều kẽm, vỉtamin C, D và các F0 có thể khỏi bệnh nhanh, chúng ta đã không phải tốn nhiều công sức nghiên cứu và tìm ra những loại thuốc điều trị trong thời gian qua”, bác sĩ Hoàng nói.
Vị chuyên gia cho biết vừa qua, khá nhiều bà mẹ đã gửi hình ảnh các loại thuốc đang dùng cho con để nhờ bác sĩ tư vấn. Trong đó, 3-4 loại thuốc đều chứa vitamin C hoặc cùng có kẽm được sử dụng đồng thời.
Bác sĩ này khuyến cáo: “Mỗi ngày, chúng ta chỉ cần một viên vitamin tổng hợp là đủ. Điều quan trọng nhất vẫn là chế độ ăn, uống đủ chất, tránh tình trạng mất nước, thiếu điện giải và chú ý tạo giấc ngủ tốt”.
Sử dụng 2 loại kháng sinh để dự phòng nhiễm khuẩn
Bác sĩ Hoàng khẳng định kháng sinh không có bất cứ tác dụng nào với virus. Trên thực tế, một số người cần sử dụng kháng sinh để dự phòng nhiễm khuẩn. Nguyên nhân là khi cơ thể nhiễm virus, sức đề kháng giảm, nguy cơ nhiễm khuẩn, nấm sẽ cao hơn.
“Với các bệnh nhân có nhiều bệnh nền, sức đề kháng kém, nguy cơ bội nhiễm vi khuẩn là có. Một số trường hợp vốn hay viêm họng, viêm amidan, viêm phế quản, viêm xoang,… cũng nên cân nhắc sử dụng kháng sinh sớm để dự phòng. Tuy nhiên, chúng ta không nên sử dụng tới 2 loại kháng sinh để dự phòng. Một loại là đủ”, vị chuyên gia nói.
Qua tư vấn thực tế, bác sĩ này cho biết một số người thậm chí không có những nguy cơ kể trên vẫn uống cùng lúc 2 loại kháng sinh mạnh dựa trên những đơn thuốc truyền miệng.
Theo bác sĩ Hoàng, việc lạm dụng kháng sinh, về cơ bản, không gây c.hết người như kháng viêm chứa corticoid. Tuy nhiên, các loại thuốc này sẽ khiến gan, thận bị quá tải. Trong khi đó, với người nhiễm SARS-CoV-2, cơ thể còn đang kiệt quệ do bị virus tấn công.
Ngoài ra, nếu dùng thuốc không đúng cách, vi khuẩn sẽ bị nhờn thuốc. Từ đây, ở lần tới không may nhiễm khuẩn, các loại kháng sinh đó sẽ mất tác dụng.
Bác sĩ Hoàng khuyến cáo: “Người dân buộc phải có sự tư vấn của bác sĩ và tuyệt đối không tự ý sử dụng kháng sinh”.
